Hebben kinderen hun vader nodig?

Vaders die hun kinderen niet of nauwelijks nog zien na een scheiding

Ik ken veel vrouwen die alles op alles zetten om hun kinderen weg te houden bij hun vader. Ik ken in bijna alle gevallen ook de vaders, waarvan sommige vaders heel goed. Ik weet dat deze vaders heel goed voor hun kinderen zorgen. Natuurlijk, ik zie soms dingen waarvan ik denk, dát zou ik anders doen, maar dat neemt niet weg dat het allemaal liefdevolle vaders zijn. En ook de moeders zijn liefdevol naar hun kinderen. Alleen gaat er toch wat mis. De moeders doen er alles aan om bij een scheiding zoveel mogelijk tijd op te eisen met de kinderen. Soms worden de kinderen helemaal weggehouden bij de vaders. Dit gaat uiteraard ten koste van de tijd die vaders met hun kinderen kunnen doorbrengen. Veel vaders zien hun kinderen bijna niet meer en 20% van de vaders ziet hun kinderen na een scheiding helemaal niet meer.

Wat is het probleem?

Het hoofdprobleem is dat de ouders geen goede band met elkaar hebben en elkaar weinig gunnen.
De vrouw legitimeert deze slechte relatie met de vader van de kinderen vaak door zichzelf voor te houden dat kinderen alleen een moeder nodig hebben. Het beeld bestaat echter nog steeds ten onrechte dat het voldoende is als de kinderen alleen hun moeder zien. Eigenschappen van een zorgzame ouder, hebben mannen en vrouwen echter in gelijke mate. Empathie, compassie, zorgzaamheid en hulpvaardigheid hebben mannen en vrouwen evenveel. Dit is echter een beeld waar veel vrouwen (en mannen) nog niet klaar voor zijn om te accepteren.
Ook de maatschappij en de rechterlijke macht lijken nog niet klaar voor een ander, meer moderner beeld van het ouderschap. Het lijkt erop dat vrouwen vaak gelijk krijgen in een rechtszaak.

Een ander bijkomend probleem is dat de man zich terugtrekt. De man laat zich afpoeieren door zijn ex-vrouw en gaat onder protest mee in haar eisenpakket. De kinderen zien hierdoor hun vader veel en veel minder: van elke dag naar (meestal) een schrale één keer in de twee weken (!). Nou en? Hoor ik de betreffende vrouwen denken. Deze vrouwen hebben een bepaalde overtuiging in hun hoofd, die vaak klinkt als:

“Hij nam al nooit de verantwoordelijkheid als vader, dus die krijgt hij nu ook niet.”
“Ik heb me te pletter gewerkt wat betreft de zorg van de kinderen, dus ik verdien sowieso meer tijd met ze.”
“De kinderen willen sowieso meer bij mij zijn”.
“Kinderen hebben hun vader veel minder nodig dan mij”.
“Het is sowieso niet hun echte vader. Dus waar bemoeit hij zich nog mee.”
“Hij woont te ver weg…
“Hij is te streng…”
“Hij is te onverantwoordelijk…”
“Hij is te hard, hij voelt de kinderen slecht aan…”

Impact op de kinderen

Onderzoek toont echter aan: kinderen hebben hun beide ouders nodig.
Kinderen hebben hun beide ouders nodig. De rol van de vader wordt vaak ten onrechte onderschat, zo is ook in dit artikel van Psychologie Magazine te lezen: De cruciale rol van een vader in een meisjesleven. Ik citeer:

“Meisjes met een goede relatie met hun vader staan bijvoorbeeld steviger in hun schoenen dan meisjes met een slechte band. Ze hebben meer zelfvertrouwen, maken minder stresshormonen aan, en hebben minder kans op een depressie. Ze hebben bovendien een actieve levenshouding, waarbij ze verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen succes en geluk.”

Soortgelijke positieve resultaten zullen ook gelden voor jongens die een goede relatie met hun vader hebben, maar daar heb ik nog geen wetenschappelijke onderbouwing voor (ik wil daar nog een keer research naar doen, maar dat volgt later). Meer over vaderschap is ook te lezen in het tijdschrift Pedagogiek met als thema ‘Vaderschap, rol van vaders in opvoeding van kinderen en diversiteit in vaderschap’.

Wat vaststaat: In hun latere leven kunnen de kinderen die een vader hebben moeten missen, problemen ondervinden. Onderzoek onder meisjes met een slechte band met hun vader toont aan dat zij in hun latere leven moeite hebben met relaties met mannen, er meer tienerzwangerschappen voorkomen en zij sneller het bed zullen delen met mannen.
Rationeel gezien lijkt het dus logisch om ook de vader een kans te geven om een fijne band met de kinderen op te bouwen. En dient de vader deze kans ook te pakken. En dat gaat het gemakkelijkst als de vader frequent in beeld is. Toch is dat in de praktijk moeilijker.

Moeders weten diep van binnen wel dat hun kinderen een vader nodig hebben, maar kunnen daar vaak niet aan toe geven. Hun irritatie richting de vader is vaak te groot. Moeders blijven hangen in de oordelen die zij over hun ex-partners hebben. Deze oordelen kunnen vrij ver gaan. Het komt meer dan geregeld voor dat zij hem wegzet als narcist of psychopaat. En de man zet haar vaak weer weg als emotioneel labiel mens of borderliner. En jawel, zo is het huwelijkse conflict ook na de scheiding nog steeds aanwezig. Onderzoekers stellen zelfs dat ná een scheiding de ruzies tussen exen vaak alleen maar heviger worden. Zo ontstaat een situatie waarin papa en mama elkaar het licht niet in de ogen gunnen en de kinderen hierdoor opgroeien bij een gespannen papa en mama (als papa tenminste wel in beeld is), wat weer ontzettend slecht is voor hun ontwikkeling.
(Helaas zijn er ook situaties denkbaar waarin bijvoorbeeld sprake is van misbruik, en het in het belang van het kind is dat hij of zij zijn vader niet meer ziet, omdat zijn of haar veiligheid in gevaar is. Op deze gevallen doel ik niet met dit artikel.)

Hoe krijg je een goede band met je ex?

Het oplossen van dit probleem – een slechte band met je ex – is niet eenvoudig. Zelfs als ouders wel een goede band willen met elkaar, speelt er onder de oppervlakte veel waardoor het lastig te realiseren is. Toch is het mogelijk om een goede band te krijgen met je ex-partner, áls je dat ook echt wilt. Of je daarmee je kinderen ook weer (meer) kunt zien, kan ik niet garanderen, maar als alles gezuiverd is in het contact tussen jou en je ex, móet dat haast wel mogelijk zijn.

Onderzoek jezelf

Ik kan je uit eigen ervaring vertellen: het is hard werken als ouder om een goede band met je ex te realiseren. Het vergt ook moed. En kracht. Eén ouder zal namelijk moeten beginnen met het opzij zetten van zijn of haar ego. (Dit is al makkelijker gezegd dan gedaan! Het ego heeft de neiging om niet eenvoudig uitgegumd te worden.). Deze moedige ouder moet bereid zijn om de oordelen die hij of zij heeft over de ander uit te stellen en te onderzoeken. Daar is nauwkeurig onderzoek voor vereist: wat triggert je bij je ex? Welk gedrag kan je niet uitstaan? Wat gebeurt er dan precies? Hoe doet hij of zij? Waarom triggert het je?
Dit onderzoek kan je doen door met jezelf in gesprek te gaan. Ik doe dat altijd op papier. En ik stel daarbij ook kritische tegenvragen aan mezelf. Uiteindelijk kom je dan bij de kern uit. Maar het vergt wel een echt eerlijk gesprek met jezelf, waarin je jezelf níet spaart. Je moet die goede vriend of coach zijn, die het beste met je voor heeft en goede, maar soms toch wat irritante of pijnlijke vragen stelt. En je moet jezelf de vragen stellen die je eigenlijk liever mijdt.
Laten we een voorbeeld nemen. Je ex wil 100 kilometer verderop gaan wonen. En jij bent boos op haar (ik schrijf hier voor het gemak even over een vrouw). Dan kan je in die boosheid blijven hangen, maar dan maak je het jezelf te gemakkelijk. Stel jezelf vragen, ook al lijken de antwoorden voor de hand te liggen. Zo’n vraaggesprek met jezelf kan er als volgt uitzien:

Waarom ben je dan boos?
Zij mag toch gewoon verhuizen? Als ze daar echt gelukkiger is… Een blije moeder, blije kinderen, heb je wel eens gezegd.
Jawel, maar dan gaan de kinderen met haar mee!
En wat is daar erg aan?
Nou dan moet ik de kinderen missen.
Maar je zult ze evenveel zien als nu!
Ja dat is waar, maar dan moet ik verder rijden….
Ai ja, dat lijkt me vervelend.
Ja… al moet ik ook eerlijk toegeven dat ik dat er echt voor over zou hebben, als ik zeker weet dat zij gelukkig is daar, en de kinderen ook. Maar de kinderen kunnen niet tegen zo’n verhuizing.
Is dat zo?
Tsja… ik ben zelf vroeger ook verhuisd. Leuk was het niet, maar ik heb er wel veel van geleerd. Misschien is dat niet het ergste…
Wat is dan het ergste?
Dat ze niet overlegt met me. Dat ze me het gevoel geeft dat ik een waardeloze vader ben. Ze neemt niet eens de moeite om te overleggen. Terwijl het ook mijn kinderen zijn.
Aha. Dat lijkt me niet leuk, het gevoel te hebben dat je een waardeloze vader bent.
Heeft ze dat wel eens gezegd? Dat je een waardeloze vader bent?
Nou niet met zoveel woorden, maar die indruk heeft ze me wel altijd gegeven.
Hm.. dat lijkt me niet fijn. Het klinkt alsof ze niet zoveel vertrouwen in je vadercapaciteiten had.
Nee inderdaad.
Heb je zelf vertrouwen in je capaciteit als vader?
Nou, ik twijfel er wel eens aan. Ik denk vaak dat ik een slechte vader ben.
Hoezo?
Etcetera etcetera

Je ziet, de boosheid door de voorgenomen verhuizing blijkt uiteindelijk een vorm van wantrouwen te zijn van haar én van hem. Wat hem betreft gaat het om wantrouwen naar zichzelf toe: Hij gelooft niet in zichzelf en vindt zichzelf eigenlijk geen goede vader.
Haar veranderen kan niet. Ga daar maar vanuit. (Zij kán wel veranderen, maar die wens moet vanuit haarzélf komen. Dit kan je bij een ander niet afdwingen.). Maar jezelf en je eigen gedachten veranderen hierover kan wél.
Je kan dan bij jezelf onderzoeken waardoor je denkt dat je geen goede vader bent. Dat heeft bijna altijd met je eigen verleden te maken. Zoek dit grondig uit. Als je dat gedaan hebt, is het eenvoudiger begrip te voelen voor je eigen gedrag. Dit maakt dat je liefdevol kan reageren naar jezelf, mocht je weer eens getriggerd worden door je ex. En die liefdevolle reactie zorgt er vaak voor dat de communicatie tussen jou en je ex ook beter zal verlopen. Of je daarmee uiteindelijk je kinderen weer (meer) kunt zien, weet ik niet, maar je hebt er wel alles aan gedaan om dit mogelijk te maken. En impliciet zend je hiermee een boodschap naar je kind. Je kind zal, nu of later, de belangrijkste les eruit halen: het kind zal voelen dat het al deze moeite waard was. En is dat nu niet precies wat we willen meegeven aan onze kinderen?

Heb jij een slechte band met je ex? En wil je hulp hierbij? Of zie jij je kinderen amper en wil je begeleiding hierbij? Mail dan gerust naar info@verdiepjerelatie.nl of vul het contactformulier in.

Sabine

Rechtshulp nodig als vader? Wellicht kan de Stichting Dwaze Vaders je helpen.